پزشکی بازساختی زمینه ای نوین و در حال توسعه در علوم پزشکی است که بر جایگزینی و ترمیم بافت ها و اندام های آسیب دیده یا از بین رفته تمرکز دارد. این حوزه با استفاده از سلول های بنیادی، مهندسی بافت و سایر روش های پیشرفته، به دنبال راه هایی برای تحریک بدن به بازسازی طبیعی خود یا جایگزینی بافت های آسیب دیده با بافت های جدید و سالم است.
اهداف اصلی پزشک بازساختی
- 1- درمان بیماریها و آسیب های صعب العلاج : بیماریهایی مانند نارسایی قلبی ، سکته مغزی ، سرطان ، دیابت و بیماریهای عصبی ( پارکینسون، آلزایمر و…. ) است که در حال حاضر درمان قطعی برای آنها وجود دارد .
- 2- ترمیم و بازسازی اندام های آسیب دیده : شامل غضروف ، استخوان، پوست و سایر بافت هایی است که در اثرتصادف، سوختگی یا بیماری آسیب دیده اند
- 3- کاهش نیاز به پیوند عضو : با تولید بافت ها و اندام های جدید در آزمایشگاه نیاز به پیوند عضو از اهدا کنندگان انسان را می توان کاهش داد . ( کبد، کلیه ، قلب، مغز استخوان و…)
- 4- پوست و زیبایی : جوانسازی پوست، رفع چین و چروک، درمان ریزش مو
برخی از روشهای کلیدی مورد استفاده در پزشکی بازساختی
- 1- سلول درمانی : شامل تزریق سلول های بنیادی یا سایر سلول های سالم به بدن برای جایگزینی سلول های آسیب دیده یا تحریک فرآیند بازسازی است .
- 2- مهندسی بافت : ایجاد بافت های مصنوعی در آزمایشگاه و پیوند آنها به بدن بیمار
- 3- نانوتکنولوژی : استفاده از ذرات نانو برای انتقال دارو به سلول های آسیب دیده
- 4- طب ورزشی : ترمیم رباط ها، تاندون ها و غضروف های آسیب دیده
- 5- چاپ زیستی سه بعدی : ساخت اندام های مصنوعی با استفاده از چاپگرهای سه بعدی
مزایای پزشکی بازساختی
- 1- درمان های کم تهاجمی: بر خلاف روش های سنتی ،بسیاری از روش های پزشکی بازساختی نیازی به جراحی های بزرگ ندارند.
- 2- کاهش عوارض جانبی: روش های پزشکی بازساختی عوارض جانبی کمتری نسبت به روش های سنتی دارند.
- 3- اثر بخشی بیشتر: در برخی موارد ، روش های پزشکی بازساختی عوارض جانبی کمتری نسبت به روش های سنتی دارند.
وضعیت پزشکی بازساختی در ایران
ایران در زمینه پزشکی بازساختی پیشرفت های قابل توجهی داشته است . مرکز ملی مطالعات سلول های بنیادی ، مرکز ابن سینا و پژوهشکده رویان از جمله مراکز فعال در این زمینه هستند.
آینده پزشکی بازساختی
پزشکی بازساختی انقلابی در علم پزشکی ایجاد خواهد کرد و امید به زندگی بیماران مبتلا به بیماریهای صعب العلاج را افزایش خواهد داد . با پیشرفت تحقیقات در این زمینه ، شاهد روش های درمانی جدید و موثرتری برای بیمارهای مختلف خواهیم بود . پزشکی بازساختی یک علم نوظهور با پتانسیل های بسیار زیاد است . با پیشرفت تحقیقات در این زمینه ، انتظار می رود شاهد درمان های جدید و موثرتری برای طیف گسترده ای از بیماری ها باشیم.